گرایش دانش‌آموزان به مصرف کالاهای خارجی و متعین­های اجتماعی- فرهنگی آن (با تأکید بر حوزه خانواده)

گرایش دانش‌آموزان به مصرف کالاهای خارجی و متعین­های اجتماعی- فرهنگی آن (با تأکید بر حوزه خانواده) یعقوب احمدی[1] اسعد محمدی بلبان‌آباد[2] تاریخ دریافت: 5/4/92 تاریخ پذیرش: 11/8/92 چکیده در جامعه مدرن متأخر، مقوله مصرف که در حوزه نیازهای انسانی قرار دارد، تنها فرایندی اقتصادی نیست، بلکه فرایندی فرهنگی و اجتماعی نیز هست. مقاله حاضر درصدد است با تأکید بر نظریات مرتبط با مصرف فرهنگی (بودریار، اسکلیر و...) و نمایشی (بوردیو، وبلن و...) به بررسی پدیده مصرف، به­ ویژه مصرف کالاهای خارجی در شهر سنندج و متعین‌های آن بپردازد. روش پژوهش نوشتار حاضر، از نوع توصیفی غیر آزمایشگاهی و مبتنی بر تکینک پیمایش است. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه ناحیه سنندج در سال 1389 تشکیل داده‌اند، 426 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین شدند، اما به دلیل اثرات پرسشنامه‌های گمشده و ناقص، در نهایت 400 پرسشنامه در تحلیل نهایی، مدّ نظر قرار گرفت؛ همچنین شیوه نمونه‌گیری، طبقه‌ای بوده ‌است.  نتایج توصیفی تحقیق، بیانگر این است که میزان گرایش دانش‌آموزان به کالاهای خارجی در جامعه مورد مطالعه، بالاتر از متوسط نمره‌هاست (میانگین= 60.9)؛ همچنین نتایج تحلیلی مطالعه نشان از آن دارد که بین متغیرهای مصرف نمایشی و تظاهری، رقابت‌های ‌خانوادگی، تشخص‌پذیری و تأکید بر تمایز، عملکرد تولیدکنندگان داخلی، تبلیغات رسانه‌ای و پایگاه اقتصادی - اجتماعی خانوادگی با میزان گرایش دانش‌آموزان به کالاهای خارجی رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد. نتیجه تحلیل رگرسیونی، بیانگر این است که متغیرهای وارد شده در مدل رگرسیونی، به طور خالص 0.39 درصد از واریانس گرایش دانش‌آموزان به کالاهای خارجی در معادله را تبیین می‌کنند. واژگان کلیدی: تمایز، تشخص‌پذیری، مصرف نمایشی، تبلیغات رسانه‌ای، فرهنگ   [1]. استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور  [email protected] [2]. مدرس دانشگاه پیام نور و کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی [email protected]